Οι «δημοδιδασκάλισσαι» του Δημοτικού Σχολείου Θηλέων Κρανιδίου των ετών 1880 -1899

Γιάννης Μ. Σπετσιώτης - Τζένη Δ. Ντεστάκου

Εισαγωγικά

Το Δημοτικό Σχολείο για κορίτσια (Παρθεναγωγείο) στο Κρανίδι συστάθηκε στα τέλη της 10/ετίας του 1850 με επικρατέστερη χρονολογία το έτος 1858. Στον πρώτο κατάλογο του σχολείου, έτους 1858 - 1859, φέρονται γραμμένες 181 μαθήτριες με πρώτη δημοδιδασκάλισσα τη Χ. Β. Βασιλοπούλου.

Το 1888, σύμφωνα με την έκθεση (1 Αυγούστου 1888) του Νομαρχιακού δημοδιδάσκαλου Θεοδώρου Μ. Λύρα, το σχολείο λειτουργούσε ως 2/τάξιο, φοιτούσαν σ’ αυτό 293 μαθήτριες και υπηρετούσαν οι δημοδιδασκάλισσες Φερενίκη Παπαδήμα, πρωτοβάθμια και διευθύντρια του σχολείου «διδάσκουσα εις τας δύο ανωτέρας τάξεις» και η Αδριανή Δέδε «διδάσκουσα εις τα δύο κατωτέρας τάξεις».

Το 1892, πέντε χρόνια αργότερα, όπως αναγράφεται στο «Μητρώον των εν Κράτει Δημοτικών Σχολείων», το σχολείο φαίνεται να έχει προαχθεί σε 3/τάξιο και διδάσκουν σ’ αυτό η Ελένη Γκιώνη, η Ιωάννα Οικονόμου και η Αδριανή Δέδε. Τέλος στο υπ’ αριθμ. Φ.Ε.Κ. 223/21 Δεκεμβρίου 1898 δημοσιεύεται «η προαγωγή εις πλήρες του εν Κρανιδίω Δημοτικού Σχολείου Θηλέων».

Στη συνέχεια αναφέρουμε ονόματα δημοδιδασκαλισσών που υπηρέτησαν στο Δημοτικό Σχολείο Θηλέων Κρανιδίου. Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι κάποιες απ’ αυτές ίσως να ήταν και ντόπιες που είχαν αλλεπάλληλους διορισμούς, μεταθέσεις και απολύσεις.

Ονόματα δημοδιδασκαλισσών

·       1885 Αδριανή Δέδε

Δευτεροβάθμια. Μετάθεση από το Δημοτικό Σχολείο Θηλέων Κρανιδίου στο αντίστοιχο της Καρύστου Φ.Ε.Κ. 227/31 Αυγούστου 1885.

-1886 Διορισμός στο Δημοτικό Σχολείο Θηλέων Κρανιδίου «αντί της Καλομοίρας Πούλου μετατιθεμένης εις Κλημέντιον Κορινθίας». Φ.Ε.Κ. 185/15 Ιουλίου 1886, υπουργική πράξη 9103/15 ή 12 Ιουλίου 1886.

-1892 Μετάθεση από το Δημοτικό Σχολείο Θηλέων Κρανιδίου στο Δ’ Δημοτικό Σχολείο Θηλέων Πειραιά, Φ.Ε.Κ. 315/3 Σεπτεμβρίου 1892, Μηνιαίες αποδοχές 110 δραχμές.

-1894 Διορισμός στην κενή θέση του 3/ταξίου Δημοτικού Σχολείου Θηλέων Κρανιδίου, Φ.Ε.Κ. 60/16 Μαρτίου 1894, υπουργική πράξη 4922/16 Μαρτίου 1894.

^-1895 Απόλυση από το Δημοτικό Σχολείο Θηλέων Κρανιδίου με την υπ’ αρ. 14145/31 Αυγούστου 1895 υπουργική πράξη, Φ.Ε.Κ. 204/4 Σεπτεμβρίου 1895

·       1888 Φερενίκη Παπαδήμα

Δευτεροβάθμια. Μετάθεση από το Δημοτικό Σχολείο Θηλέων Κρανιδίου «εις το εν Αγνάντοις» αντίστοιχο σχολείο Δήμου Άρτας, Φ.Ε.Κ. 270/21 Οκτωβρίου 1888, υπουργική πράξη 14352/25 Οκτωβρίου 1888. Στο σχολείο δεν παρουσιάστηκε και απολύθηκε τον Ιανουάριο του 1889. Το 1891 παίρνει μετάθεση από το Σχολείο Βρωμολίμνης Μεθάνων στο Β’ Δημοτικό Σχολείο Θηλέων Μακρυνίτσας. Επιστρέφει στο Σχολείο της Βρωμολίμνης και με νέα μετάθεση υπηρετεί στο Δημοτικό Σχολείο Θηλέων Σπετσών με την υπουργική πράξη 17892/7 Σεπτεμβρίου 1892 και Φ.Ε.Κ. 322/8 Σεπτεμβρίου 1892. Οι μηνιαίες αποδοχές είναι 110 δραχμές. Το 1893 απολύεται από το Δημοτικό Σχολείο Θηλέων Σπετσών «ως απόσχουσα αυτογνωμόνως των καθηκόντων της πλέον του μηνός κατά την αναφοράν του Δημάρχου» υπουργική πράξη 7930/25 Απριλίου 1893, Φ.Ε.Κ. 76/29 Απριλίου 1893. Το 1894 διορίζεται στο Δημοτικό Σχολείο Θηλέων Ερμιόνης, υπουργική πράξη 10231/17 Ιουνίου 1894, Φ.Ε.Κ. 125/8 Ιουνίου 1894. Μετά όμως από δύο μήνες παίρνει μετάθεση για το Δημοτικό Σχολείο Θηλέων Κρανιδίου, υπουργική πράξη 15539/31 Αυγούστου 1894, Φ.Ε.Κ. 195/31 Αυγούστου 1894. Μηνιαίες αποδοχές 120 δραχμές.

·       1891 Ιωάννα Ν. Οικονόμου

Τριτοβάθμια. Διορισμός στο Δημοτικό Σχολείο Θηλέων Κρανιδίου.

·       1892 Δέσποινα Οικονόμου

Πρωτοβάθμια. Διορισμός στο Δημοτικό Σχολείο Θηλέων Κρανιδίου. Κοινοποίηση της υπ’αρ.17087/10 Σεπτεμβρίου 1892 υπουργικής πράξης που δημοσιεύτηκε στο Φ.Ε.Κ 311/31 Αυγούστου 1892. Μηνιαίες αποδοχές 120 δραχμές.

-1893 Απόλυση από Δημοτικό Σχολείο Θηλέων Κρανιδίου, υπουργική πράξη 19905/9 Σεπτεμβρίου, Φ.Ε.Κ. 31 Αυγούστου και καθώς φαίνεται άμεσος διορισμός στην ίδια θέση με την υπ’αρ.21582/15 Σεπτεμβρίου 1893 υπ. πράξη.

-1894 Απόλυση από το Δημοτικό Σχολείο Θηλέων Ερμιόνης «δυνάμει του αρ.16 του Ν.ΒΠΕ (2085)» με την υπ’ αρ.15516/3 Σεπτεμβρίου 1894 υπουργική πράξη που δημοσιεύτηκε στο Φ.Ε.Κ. 195/31 Αυγούστου 1894.

-1895 Διορισμός στο Δημοτικό Σχολείο Θηλέων Κρανιδίου. Φ.Ε.Κ.4/15 Ιανουαρίου 1895, υπουργική πράξη 192/4 ή 10 Ιανουαρίου 1895. Πρωτοβάθμια «αντί της Φερενίκης Παπαδήμα αποσχούσης πλέον του μηνός των καθηκόντων της καθ’ α προκύπτει εκ της ιδίας απολογίας της (19 Φεβρουαρίου 1895). Τον διορισμό της είχε ζητήσει από τον αρμόδιο Υπουργό με ιδιαίτερο σημείωμα του και ο Γεώργιος Μίλησης γράφοντας: «όπως διορισθή εις το εν Κρανιδίω Σχολείον των Θηλέων η Δέσποινα Οικονόμου».

·       1892 Ελένη Γκιώνη

Τριτοβάθμια. Μετάθεση από το Δημοτικό Σχολείο Θηλέων Κρανιδίου στο αντίστοιχο των Διδύμων. Κοινοποίηση της υπουργικής πράξης 17087/10 Σεπτεμβρίου 1892, Φ.Ε.Κ. 311/31 Αυγούστου 1892. Μηνιαίες αποδοχές 100 δραχμές.

·       1892 Ελπίδα Πετρίδου

Διορισμός στο Δημοτικό Σχολείο Θηλέων Κρανιδίου. Μηνιαίος μισθός 110 δραχμές.

·       1892 Μαρία Ξύδα

Διορισμός στο Δημοτικό Σχολείο Θηλέων Κρανιδίου. Μηνιαίος μισθός 110 δραχμές. Κοινοποίηση της υπουργικής πράξης 17087/10 Σεπτεμβρίου 1892 και Φ.Ε.Κ. 311/31 Αυγούστου 1892 (κοινή απόφαση).

·       1893 Μαρία Α. Ξύδη

Δευτεροβάθμια. Μετάθεση από το Δημοτικό Σχολείο Θηλέων Κρανιδίου στο αντίστοιχο Κορίνθου με αίτησή της. Φ.Ε.Κ. 267/17 Δεκεμβρίου 1893. Μηνιαίες αποδοχές 110 δραχμές.

·       1898 Αθανασία Χαλκιοπούλου

Του Δημοτικού Σχολείου Θηλέων Κρανιδίου, προαγωγή σε πρωτοβάθμια από το Εποπτικό Συμβούλιο σύμφωνα με την πράξη ΙΘ’παρ.4/30 Σεπτεμβρίου 1898. Φ.Ε.Κ. 234/3 Οκτωβρίου 1898. Ανάληψη υπηρεσίας στις 25 Σεπτεμβρίου 1895.

Υπηρέτριες

Να επισημάνουμε πως από το 1891 στο Σχολείο Θηλέων, όπως και στο αντίστοιχο των Αρρένων, είχαν προσληφθεί «υπηρέτριες» για να φροντίζουν την καθαριότητα και να χρησιμοποιούνται σε κάποιες άλλες βοηθητικές εργασίες. Αυτές ήσαν οι: Νικολέττα Δεικτά (27 Μαΐου 1891) και Γεωργία Καπογιάννη (1895).

Πηγή:

·       Γενικά Αρχεία του Κράτους, Υ.Ε.Δ.Ε. Δ΄, Υλικό αταξινόμητο

·       Γ.Α.Κ. Νομού Αργολίδας

Ξεκίνησαν οι αιτήσεις στα τμήματα του Κέντρου Δια βίου Μάθησης

Μαθαίνοντας πως λειτουργεί μια δανειστική βιβλιοθήκη

Οι Δημοδιδάσκαλοι του 1ου Δημοτικού Σχολείου Αρρένων Κρανιδίου των ετών 1880 -1899

ΑΝΤΩΝΗΣ ΙΩΑΝ. ΣΤΡΙΓΓΟΣ,ΙΕΡΕΑΣ-ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΣ

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΣΚΛΙΑΣ, ΙΕΡΕΑΣ-ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΣ

 Γιάννης Μ. Σπετσιώτης – Τζένη Δ. Ντεστάκου

Εισαγωγικά

To 1^ο Δημοτικό Σχολείο Αρρένων Κρανιδίου είναι η συνέχεια της Καποδιστριακής Αλληλοδιδακτικής Σχολής Αρρένων της πόλης που ιδρύθηκε τον Αύγουστο του 1828 και άρχισε να λειτουργεί περί τα μέσα Μαΐου του 1830 με έναν δημοδιδάσκαλο (μονοτάξιο).

Στα τέλη της 10ετίας του 1870 ή το πιθανότερο στις αρχές της 10/ετίας του 1880 τοποθετήθηκε και δεύτερος δημοδιδάσκαλος στο Σχολείο και αυτό λειτουργούσε ως διτάξιο.

Το 1888 σύμφωνα με την έκθεση που συνέταξε ο Α/βάθμιος διδάσκαλος Ναυπλίου Θ. Μ. Λύρας (1 Αυγούστου 1888) το Σχολείο είχε τέσσερις δημοδιδασκάλους, ενώ το 1892 είχε τρεις (τριτάξιο) όπως αναφέρεται στο «Μητρώον των εν τω Κράτει Δημοτικών Σχολείων και Γραμματοσχολείων». Τέλος στο Φ.Ε.Κ. 79/16 Αυγούστου 1897 δημοσιεύεται η προαγωγή του κοινού Δημοτικού Σχολείου Αρρένων Κρανιδίου «εις πλήρες».

Αυτό σήμαινε σύμφωνα με τον Νόμο ΒΤΜΘ’ (2349) του 1895 ότι το Σχολείο θα είχε έξι (6) τάξεις. Τα πλήρη σχολεία συστήνονταν κυρίως στις πρωτεύουσες των νομών και των επαρχιών και είχαν εμπλουτισμένο πρόγραμμα μαθημάτων. Οι δημοδιδάσκαλοι του Σχολείου που άφησαν το «αποτύπωμά τους» κατά τα έτη 1880-1899 μέσω των εγγράφων των υπηρεσιακών τους μεταβολών (διορισμοί, μεταθέσεις, απολύσεις κ.λπ.) ήσαν οι παρακάτω:

Ονόματα δημοδιδασκάλων

·      1882 Χρήστος Παπανικολάου

Διορισμός στο Δ.Σ. Αρρένων Κρανιδίου «ως δεύτερου δημοδιδασκάλου»,

Φ.Ε.Κ. 101/12 Φεβρουαρίου 1882

·      1882 Αθανάσιος Γιαννόπουλος

Διορισμός στο Δ.Σ. Αρρένων Κρανιδίου, Πράξη υπ’αρ.8844/11 Σεπτεμβρίου 1882, Φ.Ε.Κ. 101/12 Σεπτεμβρίου 1882

·      1883 Αντώνης Φιλιππαίος

Μετάθεση από το Δ.Σ. Αρρένων Κρανιδίου στο αντίστοιχο της Πρόνοιας Ναυπλίου λόγω θανάτου του δημοδιδασκάλου Εμμ. Παπαδάκη. Φ.Ε.Κ. 466/9 Νοεμβρίου 1883, κοινοποίηση υπ. αρ. Πράξη 13788/ 22 Νοεμβρίου 1883. Μηνιαίες αποδοχές 70 δραχμές.

Το 1885 μετατέθηκε στο Δ.Σ. Αρρένων Καλυβίων Δήμου Φενεού με μηνιαίες αποδοχές 100 δραχμές.

·      1886 Αντώνιος Στρίγκος

Απόλυση (πρώτη) από το Α΄ Δ.Σ. Αρρένων Κρανιδίου, Φ.Ε.Κ. 243/ 7 Φεβρουαρίου 1886.

·      1886 Εμμανουήλ Σαλλουστρίδης

Μετάθεση από το Νομαρχιακό Σχολείο Ναυπλίου στο Α΄ Δ.Σ. Αρρένων Κρανιδίου, Φ.Ε.Κ. 243/ 7 Σεπτεμβρίου 1886.

·      1886 Ιωάννης Αντ. Στρίγκος

Διορίστηκε στο Σχολείο στις 7 Σεπτεμβρίου 1886 με πρώτο διορισμό ως Πρωτοβάθμιος δημοδιδάσκαλος. Το 1892 του ανατέθηκε η διεύθυνση του πλήρους Δημ. Σχ. Αρρένων Κρανιδίου με την υπ’αρ.23556/20 Οκτωβρίου 1892 υπουργική απόφαση.

·      1886 Κ. Κοσμόπουλος

Δευτεροβάθμιος. Μετάθεση στο Α΄ Δ.Σ. Αρρένων Κρανιδίου, Φ.Ε.Κ.284/14 Οκτωβρίου 1886.

·      1887 Εμμανουήλ Σαλουστρίδης

Μετάθεση από το Α΄ Δ.Σ. Αρρένων Κρανιδίου στο αντίστοιχο Ναυπλίου, Φ.Ε.Κ. 214/6 Αυγούστου 1887.

·      1887 Αναστάσιος Τρίκας

Πρωτοβάθμιος. Μετάθεση από το Δ.Σ. Αρρένων Κορωπίου του Δήμου Κρωπίας στο Α΄ Δ.Σ. Αρρένων Κρανιδίου. Φ.Ε.Κ. 214/ 6 Αυγούστου 1887. 1892: Μετάθεση από Α΄ Δ.Σ. Αρρένων Κρανιδίου στο αντίστοιχο Δ.Σ. Αρρένων Κερατέας Δήμου Θορικίων. Φ.Ε.Κ. 315/ 3 Σεπτεμβρίου 1892, Κοινοποίηση υπουργικής πράξης 17523/ 9 Σεπτεμβρίου 1892. Μηνιαίες αποδοχές 150 δραχμές.

·      1892 Ανδρέας Αδαμόπουλος

Πρωτοβάθμιος. Διορισμός στο Δ.Σ. Αρρένων Κρανιδίου. Φ.Ε.Κ. 358/1 Οκτωβρίου 1892. Κοινοποίηση υπουργική απόφαση 20240/6 Οκτωβρίου 1892.

1894: Μετάθεση από Α΄ Δ. Σ. Αρρένων Κρανιδίου στο αντίστοιχο Σπετσών. Υπουργική πράξη 15542/31 Αυγούστου 1894 - Φ.Ε.Κ. 195/31 Αυγούστου 1894. Μηνιαίες αποδοχές 150 δραχμές.

1894: Μετάθεση από Α΄Δ. Σ. Αρρένων Σπετσών στο αντίστοιχο Κρανιδίου. Υπουργική πράξη 17067/23 Σεπτεμβρίου 1894 - Φ.Ε.Κ. 214/23 Σεπτεμβρίου 1894.

1895: Απόλυση  από Α΄ Δ.Σ. Αρρένων Κρανιδίου σύμφωνα με το υπ’αρ.16 του Νόμου Β΄ΠΖ (2087). Υπουργική πράξη 14142/31 Αυγούστου 1895.

·      1896 Νικόλαος Σκλιάς

Απόλυση από το Δ. Σ. Αρρένων Κρανιδίου «επειδή ένεκα της ηλικίας του δεν ημπορεί να ανταποκρίνεται εις τα καθήκοντά του». Το Εποπτικό Συμβούλιο με την πράξη Ε΄/2 και 4 Σεπτεμβρίου 1896, «απεφάσισεν να τον απαλλάξη».

·      1896 Βασίλειος Σκλιάς

Μετάθεση. Πράξη ΙΑ΄ Εποπτικού Συμβουλίου 5 Σεπτεμβρίου 1896 «Λόγοι ευρυθμοτέρας λειτουργίας σχολείου μεταθέτομεν τον δημοδιδάσκαλον Βασίλειον Σκλιαν δευτεροβάθμιον» από το Δ.Σ. Αρρένων Ερμιόνης στο «πλήρες» Δ.Σ. Αρρένων Κρανιδίου.

·      1898 Σ. Γεωργακόπουλος

Δευτεροβάθμιος δημοδιδάσκαλος. Τοποθετήθηκε από το Υπουργείο στις 17 Φεβρουαρίου 1898 στο Α΄ Δ.Σ. Αρρένων Κρανιδίου, ενώ είχε υπηρεσία 6 έτη, 7 μήνες, 11 ημέρες.

·      1899 Ιάκωβος Αλιπράντης

Πρωτοβάθμιος. Διορισμός στην κενή θέση του πλήρους Δ.Σ. Αρρένων Κρανιδίου. Φ.Ε.Κ 202/19 Δεκεμβρίου 1899 - υπουργική πράξη 11013/16 Δεκεμβρίου 1899.

Για την ιστορία να αναφέρουμε και τα εξής:

Οι τέσσερις δημοδιδάσκαλοι που υπηρετούσαν το 1888 στο Σχολείο ήσαν οι:

1.    Αναστάσιος Τρίκας, Πρωτοβάθμιος της νέας μεθόδου (Συνδιδακτικής) και διευθυντής του σχολείου.

2.    Αντώνιος Στρίγκος, ιερέας

3.    Νικόλαος Σκλιάς, ιερέας

4.    Ιωάννης Στρίγκος, Δευτεροβάθμιος της νέας μεθόδου, γιος του Αντωνίου Στρίγκου. Ο Νικόλαος Σκλιάς είχε τοποθετηθεί στο «Παράρτημα» του Σχολείου, για το οποίο θα κάνουμε λόγο σε επόμενο άρθρο.

Το 1892 στο Σχολείο υπηρετούσαν οι:

1.   Ιωάννης Στρίγκος (ήταν γραμμένος ως Παπαντωνίου), Πρωτοβάθμιος και διευθυντής του Σχολείου.

2.   Αντώνιος Στρίγκος, ιερέας, Δευτεροβάθμιος.

3.   Αναστάσιος Τρίκας, Πρωτοβάθμιος

Υπηρέτες

Από το 1891 στο Α΄ Δημ. Σχολείο παρουσιάζονται και διορισμοί «υπηρετών» - επιστατών, που αναλάμβαναν την καθαριότητα και διάφορες άλλες βοηθητικές εργασίες. Αυτοί ήσαν οι:

·      Γεώργιος Χρηστίδης (Διορισμός 29 Μαΐου 1891).

·      Κοσμάς Ρούσης (Διορισμός 5 Ιουνίου 1891) με μηνιαίες αποδοχές 20 δραχμές

Πηγή:

1. Γενικά Αρχεία του Κράτους

2. Γ.Α.Κ. Νομού Αργολίδας

Ευχαριστούμε θερμά την Κυρία Μαρίνα Στρίγκου-Φωστίνη για τη φιλοξενία και τις πληροφορίες που μας έδωσε για τον παππού, ιερέα και δημοδιδάσκαλο Αντώνιο Ιωάν. Στρίγκο και τον θείο της, δημοδιδάσκαλο (γιο του Αντώνη), Ιωάννη Αντ. Στρίγκο (Παπαντώνη). Στους ανωτέρω θα αναφερθούμε αναλυτικά σε επόμενή μας επικοινωνία.